Malın bir pazardan ötekine aktarılması değişik taşıma sistemleriyle olabilir. Malın fiziksel özelliğine, değerine, ambalaj biçimine, boyutlarına, gereksindirdiği özene bağlı olarak:
a) Karayolu,
b) Demiryolu,
c) Havayolu,
d) Boru hattı,
e) Denizyolu
taşıma sistemlerinden biri veya birkaçı kullanılarak taşıma işlemi gerçekleştirilebilir.
a) Karayolu Taşımacılığı
Karayolu taşımacılığı, diğer taşıma biçimlerinin çoğuyla karşılaştırıldığında, havayolundan sonra en yeni taşıma türüdür. Karayolu, uzun mesafeli taşımalarda yüksek maliyetli olmasına rağmen, uç noktalara kadar erişebilme imkânı sağladığı için özellikle kısa mesafeli taşımalarda – diğer taşıma türlerine göre- daha ekonomiktir.
Karayolu enerji tüketimi yönünden ulaşım seçenekleri içinde en maliyetli olanıdır. Yakıt maliyeti değişken giderlerin %50’sine, kilometre maliyetinin de %33’üne kadar çıkabilmektedir.
Karayolu taşımacılığı, konteynerin yaygınlaşmasıyla birlikte, liman terminalinden veya istasyondan hinterlandaki uç noktalara ulaşmada kullanılan forvardırlık hizmetleri için yaygın alternatif oluşturmuştur. Günümüzdeki gelişmeler karayolu taşımacılığını "nihai" taşıma, yani taşıma zincirinin son halkası şekline dönüştürmüştür.
b) Demiryolu Taşımacılığı
Demiryolu taşımacılığı sanayi devrimiyle yaşıttır. Kitle taşımacılığına uygun oluşu, oldukça düşük enerji tüketimi ve yüksek hızı sayesinde demiryolu sistemi özellikle uzak mesafeler için ekonomik bir taşıma seçeneğidir. Karayolundaki olası tehlikeler de demiryolunun daha güvenli ortamında bertaraf edilmektedir.
Demiryolu taşımacılığında konteyner taşıması yapılabilmektedir. Dolayısıyla, çoklu taşıma sistemi açısından demiryolu taşımacılığı uygun bir ulaşım ortamıdır
Demiryolunda konteyner açık yani düz vagonlarla taşınır. Ancak, köprü, üst geçit gibi yükseltilerin gabarisi (taşıtlarda yükün yükseklik ölçüsü) konteyner taşımalarının imkân veya imkânsızlığını belirler. Alçak gabarili demiryollarında tekerlek çapını küçültmek konteyner yüklü vagonların yüksekliğini gabarilere uyarlamak açısından etkin bir yol olmaktadır. Ancak, bu türden uygulamanın demiryollarına ek yatırım külfeti getireceği de unutulmamalıdır.
c) Havayolu Taşımacılığı
Son yirmi yılda hava taşımacılığı diğer taşımacılık türlerine göre en hızlı artış kaydedeni olmuştur. Yolcu/kilometre bazında hava taşımacılığı yıllık ortalama %7,4 artarken 15 AB üyesi ülkenin havaalanlarındaki trafik 1970’den bugüne 5 kat artmıştır. Yolcu taşımacılığında havayolunun 1990 yılında %4 olan payının 2010 yılında %8’e çıkması hedeflenmekte iken, özellikle son yıllarda iç hatlarda özel havayollarına tanınan imkânlar ve ulaşım bedellerinin düşürülmesi ile havayollarının yolcu taşımadaki payı hızla artmıştır. Bu nedenle, söz konusu hedefe çok daha kısa sürede ulaşılacağı düşünülmektedir.
d) Boru Hattı İle Taşımacılığı
Uluslararası taşımacılıkta ülkemizin etkili olabileceği taşıma yöntemlerinin başında gelmektedir. Ülkemizden geçerek, ülkemize ekonomik ve siyasi güç kazandıracak uluslararası ham petrol ve doğal gaz boru hattı yatırımları önem arz etmektedir.
Irak-Türkiye boru hattı, BM tarafından Irak’a uygulanan ambargo neticesinde 1990–1996 arasında 6,5 yıl kapalı kalmış, ülkemiz önemli bir taşıma geliri kaybına uğramıştır. Ambargonun kaldırılarak hattın tam kapasite ile çalışması ve yeni hatların oluşturulması ülkemiz için önem arz etmektedir.
Hazar havzasındaki petrolün ülkemiz üzerinden Akdeniz’deki terminale getirilerek buradan dünya pazarlarına ulaştırılmasını öngören Bakü–Ceyhan boru hattı projesi ülkemiz için önemli bir projedir. Projenin gerçekleştirilmesi ile 45 milyon ton petrol Akdeniz’e taşınacaktır. Stratejik ve ekonomik açıdan ülkemize çıkar sağlayacak bir oluşumdur.
e) Denizyolu Taşımacılığı
Deniz taşımacılığı (Denizyolu taşımacılığı), insan ve yükün bir yerden ötekine denizyolu ile ulaştırıldığı "hizmet üretimi" dalıdır. Bu sektörde insan ve eşya, limanlar/terminaller arasında, tarifeli veya tarifesiz olarak taşınır ve böylece hizmet üretilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder